ĐÔNG LA - Bên “xóm” văn chương có chuyện Bích Châu viết một bài trên tạp chí Hồn Việt bị ném đá. Tôi đã viết một bài nhưng chuyện Nguyễn Quang Lập nóng hơn nên đăng bài này trước.

Ngay khi Nguyễn Quang Lập bị bắt, trên chat fb có người hỏi tôi: “Hôm nay bọ Lập bị bắt. A nghĩ sao?”; trên email có người viết: “Chao anh! Mang den cho anh mot tin vui day... thang cha Lap (que choa ) Bi bat roi ... Như là lời phán của anh đó ...”

Với Nguyễn Quang Lập tôi có lần gặp duy nhất lâu lắm rồi trước cửa Viện Văn học. Hồi ấy tôi mới viết một số bài buộc giới văn chương Bắc Hà vốn khụng khiệng phải chú ý nên Lập nói với tôi: “Ngoài này tên anh còn lạ nên khi đọc bài của anh có người cứ nghĩ là tôi viết với bút danh khác”. Vừa khen người lại khen được mình, quả là khéo!

Nhà văn Nguyễn Quang Lập

Vì có chút quen biết giống như Huy Đức, tôi không để ý hai người đó viết gì, tôi chỉ chú ý Huy Đức từ khi Huy Đức viết Bên thắng cuộc, và đúng là duyên số, tôi cũng chỉ chú ý Nguyễn Quang Lập khi vào đọc trang của bạn Hòa Bình thấy bài Hòa Bình chửi tục Nguyễn Quang Lập khi Lập, để bênh Huy Đức, đã cho việc “tra tấn bằng vôi bột, bị đóng đinh, gí điện, bị đánh đến tàn phế… như những gì mà nhiều người trong số họ từng đối xử với đối phương của mình ở Phú Lợi, Côn Đảo, Phú Quốc, Chuồng cọp Sở thú và hàng trăm nhà tù khác khắp miền Nam” không phải là tội ác mà chỉ là “đấu tranh để khai thác thông tin từ các tù binh trong cuộc chiến”. Tôi đã quá bất ngờ khi Nguyễn Quang Lập, một nhà văn của “Bên thắng cuộc”, từng đi bộ đội, lại có cái nhìn phản bội lại đồng đội mình như vậy!

Chơi với giới văn chương tôi thấy vì cuộc sống luôn gắn với cái danh nên họ sĩ diện hơn, cái tôi cao hơn. Họ cũng nhạy cảm nên gặp chuyện không thích từ gia đình cho đến xã hội họ bị ấn tượng mạnh hơn và họ cũng phản ứng mạnh hơn. Chính vì vậy sự bất bình trong giới văn chương tỷ lệ cao hơn, có những nhà văn tên tuổi hiện đang trên tuyến đầu chống chế độ. Họ tự cho mình là tầng lớp tinh hoa, cấp tiến, phải đấu tranh cho dân chủ tiến bộ. Việc chống đối trong giới văn chương còn được coi là “mốt”, là bản lĩnh. Có điều tôi cũng thấy giới văn chương tất có năng khiếu, có người rất tài, nhưng như thế không có nghĩa là giỏi. Rất nhiều người chỉ thạo chuyện viết lách còn những lĩnh vực tri thức khác họ rất dốt. Trong ứng xử họ lại nặng cảm tính chủ quan mà không coi trọng sự đúng sai. Vì vậy những người máu “đấu tranh” cho tiến bộ thường sai phạm rất nhiều.

Nguyễn Quang Lập là một nhà văn, từng thi đậu vào học Bách khoa nên không phải loại người dốt. Lập đã có danh nên không phải vì danh. Vậy vì cái gì đến nỗi hôm nay bị bắt?

Nhớ lại hồi bắt hai chủ blog “Nhất Lác” và “Viết Bừa” (Phạm Viết Đào), Huỳnh Ngọc Chênh viết: “Dạo rày tự dưng bọn thế lực thù địch tung tin đồn nói xấu chế độ tốt đẹp của ta hơi bị nhiều. Chúng liên tục tung tin sắp tới sẽ cho người nầy nhập kho, cho người kia đi giáo dục làm như chế độ ta được dựng lên là để chuyên đi bắt dân không bằng. Chúng đưa ra danh sách 4 người, rồi danh sách 5 người, rồi danh sách 10 người...và mới đây nhất, theo nhà văn đáng kính Nguyễn Trọng Tạo, từ Bắc Kinh gởi về danh sách đến 20 người. Nghe cái danh sách nầy, Nguyễn Trọng Tạo phải thốt lên: Bắt hết nhân dân thì sống với ai. Lúc đầu nghe bọn xấu tung ra danh sách 4 người gồm Nhất, Đào, Chênh, Lập mà trong đó đã có 2 người đi theo 258 rồi, tôi run quá”. 

Cho một dúm những kẻ viết bậy, nói bậy, quấy rối, làm càn là “nhân dân” như cách gọi của “Tao là Tạo” và Chênh “Dái lệch” là cách nhìn lộn ngược. Cần phải thấy chuyện viết bậy, nói bậy, quấy rối, làm càn là hành động gieo mầm bất ổn, xúc phạm nghiêm trọng đến an ninh và cuộc sống bình yên của mọi người. Vậy mà ông Nguyễn Quang A, cho nhà nước với chuyện bắt Lập hôm nay là: "họ nhổ toẹt vào cái mà họ nói là nhân quyền của họ”. Cái quyền mà Nguyễn Quang A nói ở đây chính là “quyền” phạm pháp. Bắt Nguyễn Quang Lập chính là ngăn chặn “quyền” phạm pháp, bảo vệ quyền sống yên bình của nhân dân. Bởi Nguyễn Quang Lập ngoài việc có cái nhìn phản bội khi bênh Huy Đức nói trên, trên blog Quê Choa, Nguyễn Quang Lập từng nhạo báng cả TBT Nguyễn Phú Trọng: “Đánh chuột phải giữ lấy bình, hay phải giữ lấy mình”? “Ném chuột sợ vỡ bình – Buồn thay Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng”. Là người hiểu biết phải thấy việc nhạo báng một ông TBT thực thi trọng trách hoàn toàn không phải là chuyện nhạo báng cá nhân ông Nguyễn Phú Trọng mà là đánh vào quyền lực tối cao của thể chế chính trị, làm mất ổn định xã hội. Đặc biệt, Nguyễn Quang Lập thường dùng tài văn của mình xỏ xiên, bôi bác những gì mà xã hội coi trọng. Về ngày 30-4, Lập viết: “Tôi làm tình cô giáo tôi trong niềm hân hoan không phải lần đầu trong đời biết thế nào là làm tình khiến tôi cứ chọc lung tung, sốt ruột cô phải cầm lấy nhét thẳng vào cái hõm xác suất luôn bằng một, mà vì vui sướng vô biên đón nhận tin chiến thắng... Ngày 30-4 quả là ngày trọng đại”. Về gương anh hùng của Tô Vĩnh Diện, Lập viết bài “Nhớ Trần Dần” kể chuyện Phùng Quán nói chuyện với Trần Dần nói mình (Nguyễn Quang Lập) bảo “pháo chèn Tô Vĩnh Diện chứ không không phải Tô Vĩnh Diện chèn pháo... Trần Dần vỗ tay đánh bốp kêu to: Hay! Giỏi! Thông minh”. Trên Blog Quê choa Lập nhắc lại: “khi kéo pháo lên dốc, đã đứt dây, anh Diện chạy không kịp thì bị chèn thôi”. 

Khi thấy Nguyễn Quang Lập bị bắt, có người viết “Dù anh Lập bị bắt nhưng di sản tinh thần của người cầm bút chân chính sẽ còn mãi với thời gian. Thân thể nhà văn ở trong lao nhưng tinh thần của anh vẫn ngoài lao, đồng hành tự do cùng hàng triệu bạn đọc”. Tôi đã viết về văn tài của NQL, dường như Lập cố bắt chước cho giống đàn anh Nguyễn Huy Thiệp- “thành tựu đổi mới văn chương” của Nguyên Ngọc. Lập viết về kỷ niệm tuổi học trò, đã kể chuyện từng cùng lũ bạn “trẻ con bảy, tám tuổi góp tiền lại xử sờ bướm bạn gái”; rồi chuyện “đít thằng Thanh đang nhoáy trên bụng thím L”; về tâm không kẻ nào bất nhân hơn khi Lập cho rằng anh Võ Điện Biên dùng xác cha mình là cố ĐT Võ Nguyên Giáp để kinh doanh, chọn chỗ chôn như vậy là để phục vụ dự án du lịch!!! Còn khi Lập cho việc đóng đinh vào đầu, đục răng, đục đầu gối các chiến sĩ bị tù ở các “Địa ngục trần gian” dười thời VNCH không phải là ác mà chỉ là “khai thác thông tin” thì về nhân, Lập đã mất nhân tính.

Một nhân cách như vậy thì để lại di sản gì?

Với lối viết của Nguyễn Quang Lập cũng không phải là phản biện như ông Nguyễn Trọng Tạo nói: "Tôi nghĩ rằng nhiều khi cũng phải có những tiếng nói phản biện và tiếng nói phản biện không phải là để lật đổ nhà nước. Mà đấy là những tiếng nói để một đất nước phải suy nghĩ”.

Tôi đã viết nhiều lần. Xã hội Việt Nam hiện tại quả thật còn rất nhiều yếu kém. Triết học Mác chỉ ra, xã hội XHCN chỉ được xây dựng trên nền tảng của XHTB cực phát triển, trong khi nước ta xuất phát từ một chế độ phong kiến nô lệ với cơ sở hạ tầng là nền sản xuất tiểu nông. Chúng ta đi theo mô hình “Kinh tế thị trường định hướng XHCN” vừa phát huy được sự năng động của nền sản xuất tư bản vừa vẫn giữ được lý tưởng XHCN vì số đông người lao động. Có điều vì là một mô hình mới, giống như một cỗ xe chạy mà các bộ phận phanh và tay lái làm chưa chuẩn nên còn va quẹt lung tung. Đó chính là những yếu kém và tệ nạn của xã hội chúng ta hôm nay. Chế độ kinh tế tập thể ở ta cũng như Trung Quốc vì công tư nhập nhằng nên đã dẫn đến quốc nạn tham nhũng. Đây là thực trạng không chỉ những người chống phá mà tất cả mọi người có lương tri đều thấy và cả những nhà lãnh đạo cao nhất cũng thấy. Vì thế đất nước chúng ta đang như một con bệnh. Cái cần nhất bây giờ là có một toa thuốc đúng để trị hết bệnh. Một con bệnh không thể khỏi với những toa thuốc độc của những người chống phá như Nguyễn Quang Lập, cũng không thể chỉ chữa bằng nước đường, cứ tuyên truyền một chiều về tính ưu việt của chế độ. Chính tư duy phản biện chân chính, có tâm, có tầm, đúng đắn sẽ là toa thuốc cho xã hội.

Chính tôi đây đã viết không ít bài phản biện. Ngay sau khi Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng lần đầu lên nắm quyền đối thoại trực tuyến, tôi đã viết bài đăng trên Talawas, bài mà có ông Phong Uyên ở Pháp bảo ông đọc tôi viết mà thấy như được uống rượu vang của Pháp được định niên hạn con heo vàng. Tôi cũng viết về giáo dục mà cũng có nhiều người thích, v.v… Hiện tại, tôi cũng viết khá nhiều về sự sai trái của VTV. Vậy là tôi đã viết phản biện trước Nguyễn Quang Lập rất lâu, tôi hoàn toàn tự do viết mà không sao cả. Vì thế việc công an bắt Lập hôm nay vì Lập phạm pháp chứ không phải phản biện.

Bài Huỳnh Ngọc Chênh viết sau khi Nhất và Đào bị bắt cũng có đoạn: “Rượu vào rồi thì chuyện tới trời cũng xem như chuyện đùa bỡn. Những bạn bè ngồi trong bàn mà không có tên trong danh sách tự dưng thấy thiệt thòi. Nhưng các bạn ấy cũng không ganh tị và tự nguyện phân công nhau lo thăm nuôi những người được xem là có tên. Nguyện vọng thăm nuôi của nhà văn Nguyễn Quang Lập là một cái laptop, nếu có ba gờ nữa thì càng tốt để anh tiếp tục viết blog và liên lạc với thế giới bên ngoài. Nhà thơ kiêm họa sĩ Đỗ Trung Quân thì cần giá vẽ với màu xịn để vẽ và một chút ánh trăng qua cửa sổ...để làm thơ. Còn nguyện vọng của tôi: Cứ gởi đều đặn viagra vào. Các bạn hỏi: Để làm gì trong đó? Tôi nói: Buồn quá để đục vô tường chơi cho vui. he he”.

Lê Công Định đang ký biên bản nhận tội trước cơ quan An ninh

Như vậy bọn họ biết rõ mình vi phạm pháp luật, không chỉ bất chấp mà còn ngông nghênh diễu cợt, như thách thức việc thực thi pháp luật. Đợt bắt Nguyễn Quang Lập lần này cũng có một chi tiết: khi công an bắt Nguyễn Quang Lập, vợ Lập cho biết Lập đã bảo sau 9 ngày không về thì sẽ 3 năm. Nghĩa là Lập cũng biết trước mình phạm pháp chứ hoàn toàn không phải điếc không sợ súng. Vậy vì cái gì Lập cứ bất chấp? Giống như buôn thuốc phiện bị bắt là mất mạng mà vẫn có người đâm đầu vào. Phải chăng vì đô? Có thể Lập cho công an sợ Lập nổi tiếng không dám bắt, Việt Nam sợ Mỹ không dám bắt, ỉ vào mình bị tai nạn tật nguyền công an sợ mang tiếng nên không bắt…?

Nhưng sự thật đã không như Lập nghĩ. 

Còn chuyện có người viết email “gởi một tin vui” đến tôi và người hỏi tôi nghĩ sao? Tôi hoàn toàn không vui chuyện Lập bị bắt nhưng quả thật có thấy nhẹ lòng. Bởi thật e ngại nếu pháp luật cứ để rắn rết nghênh ngang tự do thì xã hội sẽ dẫn tới đâu? Lòng cũng cảm thấy chút bình an vì kỷ cương phép nước đã được thực hiện. Ngược lại, những người cùng băng nhóm Nguyễn Quang Lập tất sẽ có tật giật mình, như ông Nguyễn Trọng Tạo, theo BBC: “nhà thơ, nhạc sỹ Nguyễn Trọng Tạo cho rằng việc bắt bớ đang gây ra tâm trạng 'bất an'… Ông nói với BBC: "Nó bất an lắm. Nếu mà cứ bắt bớ như thế thì quả bất an”.