Dây thần kinh tọa ? 

Dây thần kinh tọa là một dây thần kinh dài nhất cơ thể, trải dài từ phần dưới thắt lưng đến tận ngón chân. Dây thần kinh tọa chi phối các động tác của chân, góp phần làm nên các động tác đi lại, đứng ngồi của hai chân.

Đau thần kinh tọa là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng đau bắt nguồn dọc theo đường đi của dây thần kinh này – từ lưng xuống mông và chân.

Thần kinh tọa và biểu hiện đau thần kinh tọa

Nguyên nhân gây ra đau dây thần kinh tọa

       Nguyên nhân gây đau thần kinh tọa gồm:

       1. Tổn thương ở cột sống thắt lưng gây chèn ép rễ thần kinh

       2. Nứt gãy xương chậu hoặc xương hông.

       3. Thoát vị đĩa đệm vùng cột sống thắt lưng

       4. Chứng hẹp xương sống (hẹp ống cột sống).

       5. Viêm xương khớp (Osteoarthritis).

       6. Gai cột sống (Spondylosis).

      7. Áp-se cột sống.

      8. U trong cột sống.

      9. Tổn thương thực thể khác ở vùng thắt lưng như dị dạng bẩm sinh, chấn thương, thoái hóa cột sống thắt lưng, viêm cột sống dính khớp, viêm đốt sống do nhiễm khuẩn...

Biểu hiện bị đau dây thần kinh tọa

Đau dây thần kinh tọa biểu hiện đặc trưng bằng cảm giác đau lan dọc xuống phía đùi theo rễ thần kinh lưng và rễ thần kinh sống. Nếu rễ thần kinh lưng bị tổn thương thì có hiện tượng đau dọc từ lưng eo phía ngoài xuống ngoài động mạch cẳng chân tới tận ngón chân út. Nếu rễ thần kinh sống bị tổn thương thì đau dọc ra phía sau mông, thẳng xuống sau đùi, sau bắp cẳng chân tới phía ngoài bàn chân. Nếu bị bệnh thần kinh tọa trên (thần kinh hông) thì đau thường tới phía trên đầu gối; nếu bị thần kinh tọa dưới thì đau tới mắt cá ngoài bàn chân.

                       Đường đi của dây thần kinh tọa

Trong trường hợp đau nhẹ, người bệnh vẫn đi lại, làm việc bình thường. Nếu đi lại nhiều, đứng nhiều, ngồi nhiều trong một ngày, đau có thể tái phát. Nếu đau nhiều thì khi chân giẫm mạnh xuống đất, ho mạnh, hắt hơi, đi đại tiện rặn cũng đau. Đau nặng ảnh hưởng nhiều đến khả năng lao động.

Đau dây thần kinh tọa có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhiều nhất là lứa tuổi 30 tuổi – 60 tuổi, nam mắc nhiều hơn nữ. Mang vác và lao động nặng ở tư thế sai, gò bó, rung xóc, chấn thương, các động tác thay đổi tư thế đột ngột... là yếu tố thường xuyên nhất làm khởi phát bệnh. Ngoài ra, yếu tố tâm lý cũng đóng vai trò nhất định thúc đẩy xuất hiện và tái phát bệnh thần kinh tọa.

Triệu chứng của bệnh đau dây thần kinh tọa

Triệu chứng bệnh đau dây thần kinh tọa thay đổi tùy theo mức độ bị chèn ép của dây thần kinh tọa. Phần lớn trường hợp chỉ đau thần kinh tọa một bên. Người bệnh có tư thế ngay lưng lại hay vẹo về một bên để chống đau. Tùy theo tổn thương, họ có thể không nhắc được gót hay mũi chân và rồi dần dần xuất hiện teo cơ đùi, mông, cẳng chân bên tổn thương. Khi bệnh nặng, chân tê bì mất cảm giác, có thể đái dầm, ỉa đùn.

Người bị nghi ngờ đau dây thần kinh tọa, nếu có những biểu hiện sau:

1. Đau nhức và khó chịu ở lưng, mông và đau lan xuống chân.

2. Chân không vững khi đi đứng.

3. Khi nghỉ ngơi thì cơn đau mất đi và đi lại bình thường.

4. Lưng và dọc hai chân có cảm giác tê và râm ran.

5. Cảm giác bị giảm sút tại các vị trí mà dây thần kinh tọa chi phối.

Một số biện pháp và cách thức phòng ngừa thần kinh tọa

         1. Cần tập thể dục vừa sức thường xuyên để nâng cao thể lực, áp dụng các bài tập tăng cường sự dẻo dai, khỏe mạnh của các khối cơ lưng cạnh cột sống, cơ bụng và tăng sự mềm mại của cột sống.

              Thái cực quyền, một liệu pháp rẻ tiền mà hiệu quả

         2. Tránh mọi chấn thương cho cột sống, tránh ngã dồn mông xuống đất.

         3. Điều trị kịp thời các bệnh thoái hóa cột sống.

         4. Người bị đau thắt lưng tránh tuyệt đối các động tác thể thao hoặc vận động quá mức như golf, bóng chuyền, tennis, vác balô nặng.

         5. Không nên nằm đệm quá dày và mềm, giường lò xo.

         6. Các động tác sinh hoạt, lao động hằng ngày phải thích nghi với tình trạng đau cột sống thắt lưng.

 Trường Thọ Công của Thieugia giúp kiện thân tráng cốt và tăng cường trí lực một cách hiệu quả

         7. Bảo đảm tư thế đúng khi đứng, ngồi, mang vác... hay nhấc vật nặng. Cần đứng trên tư thế thẳng, không rũ vai, gù lưng. Để tránh khom lưng, khi đọc và viết lâu, nên ngồi gần bàn viết, ghế không quá cao hoặc bàn viết không quá thấp. Nếu phải ngồi lâu, nên thường xuyên đứng lên và làm các động tác thể dục giữa giờ.

         8. Trong lao động chân tay, cần chú ý tránh khiêng vác vật nặng, nhất là bê vật nặng ở tư thế cúi lom khom. Để tránh tải trọng quá mức lên cột sống, bệnh nhân có thể đeo đai lưng khi mang vác vật nặng; Hãy để cho trọng lượng của vật chia đều cả hai bên cơ thể, không bao giờ mang vật nặng ở một bên người hay trong thời gian dài. Khi muốn nhấc một vật nặng lên, nên co đùi gấp gối đôi chân gập lại vừa phải nhưng vẫn giữ lưng thẳng. Không nên giữ thẳng hai chân và cúi cong người xuống khi nhấc.