Muôn Mặt Cuộc Sống
1441 – Tại sao cứ phải nhất nhất “Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ…” ?
Tại sao cứ phải nhất nhất “Mùng một Tết cha, mùng hai Tết mẹ…” ?
Xưa kia á, dân gian người ta chỉ có câu “mồng một Tết cha, mồng ba Tết thầy” thôi… chả biết vì cái lý do gì, sau này lớp hậu sinh chúng lại thêm cái vế “mồng hai Tết mẹ”… cơ mà nghe cũng rõ thông minh và có lý. Dưới đây, mời các bạn nghe ông thầy Nguyễn Hùng Vĩ giải thích nhé !
Nói về mấy ngày Tết bắt đầu từ mồng một, dân gian xưa thường có những câu: Mồng một chơi nhà, mồng hai chơi ngõ, mồng ba chơi đình, hay Mồng một Tết nhà, mồng ba Tết chuồng, mồng bốn ra vườn Tết cây.
Riêng câu Mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồng ba Tết thầy, nghe ra có vẻ mới. Các sách xưa chỉ ghi: Mồng một Tết cha, mồng ba tết thầy. Sách ghi xưa nhất câu này còn có thể đọc là cuốn Nam âm sự loại, sách Hán Nôm, do Vũ Công Thành soạn và đề tựa vào năm 1925. Sau này, một bậc cựu học là cụ Trần Duy Vôn, khi làm sách Câu cửa miệng cũng ghi như vậy. Sách cụ làm tuy in muộn (năm 1999) nhưng bản thảo đã có từ rất lâu trước đó.
Các sách sưu tầm sau này cũng đều chỉ ghi Mồng một Tết cha, mồng ba Tết thầy, chứ không có đoạn mồng hai Tết mẹ.
Tại sao vậy ?
Có hai khả năng diễn ra: Thứ nhất, ông với bà, cha với mẹ thường ở với nhau, hà cớ gì Tết ông mà không Tết bà luôn, Tết cha mà không Tết mẹ luôn. Sách khảo cứu lễ tiết về dịp Tết Nguyên đán của các cụ Phan Kế Bính, Toan Ánh, Nhất Thanh cũng không nói chuyện Tết mẹ, hay Tết bên ngoại như thế nào.
Thứ hai, hoặc giả dân gian ngày xưa từng nói cả câu có cụm mồng hai Tết mẹ nhưng những người ghi chép bỏ sót hoặc vì cớ gì đó mà cố tình bỏ bớt cụm này. Điều này khó xảy ra vì đạo hiếu xưa, cha mẹ đều tôn trọng như nhau, chưa kể tình cảm con người thì “phụ mẫu tình thâm” hướng về mẹ nhiều hơn. Các cụ trọng lễ nghĩa chắc không đến nỗi sơ sót đến nhường vậy.
Giới nghiên cứu văn hoá dân gian chúng tôi nghiêng về phía cho rằng câu có cả ba vế là dân gian mới, được nảy sinh do cách cấu tạo tục ngữ theo kiểu nói kéo theo, bắt xắp, dài ra cho có vần vè. Kiểu này trong thành ngữ tục ngữ rất thường thấy.
Mùng ba các học trò đến chúc tết và đòi tiền lì xì võ sư Thiều Ngọc Sơn
Từ khi nói kéo theo mồng hai Tết mẹ thì người ta lại tìm cách giải thích: cha là bên nội, mẹ là bên ngoại cho hữu lý. Tức là mồng một thì chúc Tết bên nội, mùng hai thì về nhà ngoại thăm hỏi, chúc tụng.
Và từ cách nói đó, sau này người ta thấy hợp lý và hành động theo, thành ra tập quán mới. Tục ngữ là phương châm ứng xử và ứng xử trong câu tục ngữ Mồng một Tết cha, mồng hai Tết mẹ, mồm ba Tết thầy rất nên trong xã hội ngày nay.
Nói về mồng một Tết cha, cụ Phan Kế Bính (đỗ cử nhân Hán học năm 1906, là nhà báo vừa có cựu học, vừa có có tinh thần duy tân) đã ghi lại chuyện về mồng một Tết. Cụ viết rằng “sáng mồng một thì làm cỗ cúng gia tiên… Cúng xong thì con cháu ra mừng tuổi ông bà cha mẹ, lạy hai lạy. Ông bà cha mẹ mừng cho con cháu mỗi đứa một vài xu hoặc một vài hào gọi là tiền mừng tuổi… (sách Việt Nam phong tục, 1915). Cúng gia tiên thì chắc chắn là cúng bên nội, nhà cha, theo phong tục xưa. Đó đích thị là mồng một Tết cha vậy.
Chuyện mồng ba Tết thầy liên quan đến tôn sư trọng đạo. Ngày xưa thầy đồ dạy học đa số không có chuyện biên chế hay giáo chức ăn lương nhà nước như bây giờ, trừ trường đặc biệt do triều đình lập ra. Người học trước thông chữ hoặc đỗ đạt dạy cho người học sau. Học trò muốn học thì kiếm buồng cau xin nhập môn và lạy thầy hai lạy. Đủ học trò, thầy chọn ngày tế thánh rồi mở lớp. Học hết chữ thầy này, nếu muốn theo đòi bút nghiên, trò lại tìm thầy nhiều chữ hơn để học lên.
Thu nhập của các thầy đồ là quà cáp của phụ huynh. Có sách xưa đã viết, lúc học có năm ngày Tết, như Tết Nguyên đán, Tết thanh minh, Tết đoan dương, Tết Trung thu, mùa nào thức ấy, hoặc cặp gà thúng gạo, hoặc đường mứt bánh trái, hoặc dăm ba quan tiền, tùy tình đa thiểu mà đem đến lễ thầy.
Đạo lý thầy trò ngày xưa rất trọng, thầy được coi trọng như cha. Nhà thầy có việc hiếu hỉ, thì trò thông qua trưởng tràng, giám tràng (cán bộ lớp), chăm lo như việc của chính nhà mình. Khi thầy quy tiên, học trò cũng để tang ba năm, có điều không phải tang phục, tang chế đầy đủ. Để tang trong bụng gọi là tâm tang. Học trò thành đạt thường giúp đỡ thầy trong cuộc sống. Nhà thầy không có con trai nối dõi cúng tế thì trò phải cúng tế cho đến hết đời mình. Người xưa chọn “mùng ba Tết thầy” là theo cái đạo nghĩa đó.
Các học trò đến thăm và chúc tết Thiều Lão gia…
Ngày nay, về cơ bản đạo nghĩa thầy trò ở VieejtNam vẫn tiếp tục nhưng có khác đi. Tôi nhớ cách đây 25 năm, khi tôi dạy và giúp hướng dẫn một học viên cao học người Hàn Quốc làm luận án thạc sĩ. Khi thành công rồi, bạn ấy phát biểu rằng, cái quý nhất ở Việt Nam là cái sư đạo truyền thống vẫn rất đậm đà.
Tôi thích đoạn viết của cụ Phan Kế Bính về cái sự tiêu cực ngày xưa. Cụ viết: “Còn như mấy ông đồ quèn học hành chưa hiểu vỡ mạch sách, văn chương chưa thuộc đủ lề lối mà đã đi về các vùng nhà quê tìm nơi thiết trường gõ đầu năm ba đứa trẻ nửa mường nửa mán để hộ khẩu cho qua đời. Vậy mà cũng dám lên mặt đạo mạo, động một tí thì bổ cho đồng môn… Ấy là cái mọt của thiên hạ”.
Xưa cũng như nay thôi, nếu đạo nghĩa thầy trò có thay đổi đi thì trước hết, người thầy và thiết chế giáo dục phải xem lại chính mình. Tình thầy trò nằm trong cái tình rộng lớn của con người với nhau. Làm thầy không gì hạnh phúc hơn có nhiều trò giỏi và thân thương trong cuộc đời.
TS Nguyễn Hùng Vĩ, nguyên Giảng viên khoa Ngữ văn Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Đừng Thấy Tây Có Cái Gì, Mình Cũng Cố Có Cái Ấy…
Đừng Thấy Tây Có Cái Gì, Mình Cũng Cố Có Cái Ấy…
NHỚ BÁC HỒ !!!
NHỚ BÁC HỒ !!!
Sáng nay chính giỗ Bác Hồ
Khẽ kêu vợ bảo nhớ đồ chõ xôi
Ba ra chỗ mấy bà ngồi
Mua con gà trống về rồi thắp nhang.
Mong Bác dưới, suối vàng an nghỉ
Toàn dân giờ, không chỉ an vui
Mà còn mặc sức tới lui
Vào Nam ra Bắc chẳng chui chả luồn.
Đêm không cảnh, Mẹ luôn sợ hãi
Gào khóc con, gào mãi chẳng ngơi
Trên đầu phòng đạn bom rơi
Đất lo Mỹ hiếp, lúc thời ba que.
Dẫu đâu đó, còn nghe tiếng trách
Than thở thời, chẳng cách… nào ngăn !
Ấy là tiếng đám khách “văn”
Đám đeo đít Mỹ, “Siêng ăn nhác làm”.
Hoặc tiếng đám, quan tham bị bắt
Mấy thằng người, có mắt không tròng
Mấy thằng chuyên rảnh bới lông
Cố bươi tìm vết chứ trong sáng gì… ?!
Dân nhớ Bác, lòng ghi dạ tạc
Đêm cha thường, nhắc Bác Bác ơi !
Mẹ con bảo khắp cõi đời
Ai người hơn Bác, Mẹ thời… chết luôn.
Tp.HCM, ngày 02.9.2018
Thiều Ngọc Sơn.
Tin Buồn !
Thượng Nghị sĩ Mỹ John McCain Người Từng Khuyên Phản Động Lưu Vong Người Việt Quay Về Xin Lỗi Đất Nước… Từ Trần !
Ngày 25.8.2018, nước Mỹ vừa mất một vị Thượng Nghị sĩ khả kính tên kêu John McCain. Đây là vị Thượng Nghị sĩ của đảng Cộng Hòa nhưng lại được đảng viên của cả lưỡng đảng kính trọng, nhân dân tín nhiệm [ấy là với nhân dân Mỹ chứ với mình ông chả là gì. Chết sớm cũng tốt mà chết từ trước năm 1967 nhẽ còn tốt hơn, nói chung chả chẳng liên quan. Đăng tin nói “buồn” là nói đểu chơi chứ thực ra… Nói mình “vui” cũng chả đúng, “vật thương kỳ loại” mà lỵ, nhưng “buồn” thì không. Thật đấy !]. John McCain mất sau 1 năm chống chọi bệnh ung thư, thọ 81 tuổi.
Vài nét về John McCain:
John McCain sinh 1936, người tiểu bang Arizona. Xuất thân trong một gia đình quân nhân, có ông nội và cha đều từng là đô đốc Hải quân Hoa Kỳ. McCain lớn lên học tại Học viện Hải quân Hoa Kỳ. Năm 1958 tốt nghiệp và trở thành phi công hải quân lái máy bay cường kích từ hàng không mẫu hạm.
Tháng 10/1967, trong một lần lái máy bay ném bom A-4E Skyhawk ném bom miền Bắc Việt Nam, ông bị quân dân nước Việt bắn hạ và buộc phải nhảy dù xuống hồ Trúc Bạch. Còn chưa kịp lẩn trốn, John McCain đã bị quân dân Bắc Việt tóm cổ. Tưởng thể nào cũng chết nhưng thật không ngờ, ông được quân dân Bắc Việt không những tha cho cái mạng sống mà còn tận tình chăm sóc, cho ăn uống, học tập, vui chơi… Năm 1973, Chính phủ Việt Nam mở lượng hải hả, ân xá và cho John McCain được về cố quốc, đoàn tụ cùng gia đình.
Sau khi về nước, McCain năng nổ tham gia sinh hoạt và là đảng viên Đảng Cộng Hòa và trở thành Thượng Nghị sĩ có thâm niên cao, uy tín của Mỹ. Là người sống nội tâm, thường ám ảnh về quá khứ, về lòng tốt của quân dân nước Việt. Ông thích “Nam Quốc Sơn Hà”, bản hùng ca của người Việt; thích “Bình Ngô Đại Cáo” của Nguyễn Trãi; chuyện Kiều của Nguyễn Du… nên nhiều đêm suy gẫm và cuối cùng McCain “ngộ” ra rằng, chỉ có nhân nghĩa mới thắng được hung tàn. Bởi thế, mới hết lòng ủng hộ cách mạng Việt Nam.
Là một trong hai nhân vật năng nổ (người thứ hai là John Kerry) trong việc hối thúc, vận động Chính phủ Hoa Kỳ nhanh chóng bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam (kẻ thù cũ của Hoa Kỳ khi xưa) với lý do đấy là một dân tộc Anh hùng, dân tộc “Bách Chiến Bách Thắng”. Ông nhận định: Cả Mỹ, Anh, Pháp và các đồng minh hợp lực đánh (Việt Nam) cũng chưa chắc đã “ăn”. Đồng thời đưa ra khuyến cáo đối với đám người Việt lưu vong, nhất là đám 3/// (ba que xỏ lá) rằng: “Các mày bớt dzỡn đi ! Đến Pháp, Mỹ, to vật vã còn bị đánh dái tọt lên cổ thì lũ các mày làm sao có cửa”. Lại khuyên “Hãy về xin lỗi và hàn gắn vết thương dân tộc, đừng xỏ lá chỉ tổ khiến thiên hạ cười chê !”.
Những Câu Nói, Lời Khuyên Chân Thành:
– Việt Nam là dân tộc anh hùng, chớ gây sự mà mang họa – Đây được cho là câu ông trả lời báo giới Mỹ khi ông rời khỏi máy bay, đặt bước chân đầu tiên xuống nước Mỹ (Tháng 10/1967, John McCain bị bắt về tội lái máy bay đem bom khủng bố Miền Bắc, bị giam tại nhà tù Hỏa Lò. Năm 1973, vì có quá trình cải tạo tốt, có nhiều nhận thức tiến bộ về Chủ nghĩa Mác xít, về tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh v.v. ông được phía Việt Nam cho phép về cố quốc, đoàn tụ với gia đình).
– Liên quân bảy nước (gồm Mỹ, Việt Nam Cộng hòa, Úc, New Zealand, Hàn Quốc, Thái Lan và Philippines) với cả kho vũ Khí hiện đại, tối tân; vũ khí hóa học* mà không hủy diệt được va (Việt Nam) thì một ông Trung Quốc làm đếch gì được.
– Bỏ khẩu hiệu “phục quốc” đi ! Nước của các mày là nước Việt, tự hồi não hồi nào đến giờ vẫn do người Việt lãnh đạo, nắm chính quyền, quản lý đất nước chứ có phải thằng Tàu hay thằng mũi lõ, thằng “khác máu tanh lòng” nào lên nắm chính quyền đâu mà chúng mày cứ làm ồn lên thế ? Nước vẫn còn đó, mất cho ai đâu mà đòi, với chả phục. Phục vảo đít ư ? Hãy ngừng ngay việc tự mình giết mình, ngừng ngay việc chọc ngoáy, chống phá lẫn nhau (ý là do ghen ăn tức ở mà chống phá chế độ Cộng Sản) ấy đi, đến Mỹ chả làm gì được Cộng Sản thì lũ ngươi liệu hồn ! Chống không được mà Mỹ nó thấy lúc nào cũng như con chó dzách, sủa bậy cắn càn… nó ghét, trục xuất về cố quê thì chết chả có đất mà chôn – Đấy là lời phát biểu được báo giới Mỹ và các nước Phương Tây cho là “chân tình” của John McCain trước hàng ngàn người Việt tụ tập biểu tình (tại bang california), phản đối Cộng sản duyệt binh diễu hành kỷ niệm 30 năm ngày Giải phóng Miền Nam.
– Tôi khác Donald Trum và… khi tôi chết, chớ để Donald Trump đến thăm !
Năm 2015, trong một diễn đàn ở bang Lowa (Mỹ), nói về McCain, ứng cử viên chức Tổng thống Mỹ Donald Trump nói: “Ông ấy là anh hùng chiến tranh vì ông ấy bị bắt. Tôi thích những người không để bị bắt hơn”.
Lời nhận xét của Trump đến tai, McCain chửi: “Đcm ! Thằng nớ (chú ý chữ Đcm – là khẩu ngữ của ta, do không biết người Mỹ tức giận chửi như thế nào, nhưng tôi đoán người Mỹ khi giận chắc cũng giống ta, cũng tục, thế thôi hihi. Về cụm từ “Thằng nớ” là do tôi tự ý dịch vì trong tiếng Mỹ không có nhiều từ dùng phân ngôi thứ như VN ta) chỉ chuyên về kiếm tiền. Hắn thành công ở lĩnh vực truyền hình, thi sắc đẹp và những thứ khác… Tôi khác hắn, tôi được nuôi dưỡng trong một gia đình quân nhân. Tôi được nuôi dưỡng với tư tưởng và niềm tin rằng hành xử mỗi ngày của mình đều phải tuân theo ánh sáng của trách nhiệm, danh dự và đất nước”.
…
Sau khi biết mình lâm trọng bệnh, khó tránh khỏi. Vào lúc giờ Dậu ngày 14.7 năm Mậu Tuất, nghĩa là đêm trước ngày “xá tội vong nhân”, John McCain cho gọi con cháu đến bên giường căn dặn: Khi ông chết, chưa di quan đi chôn không được để Donald Trump vào viếng. Hễ đến thì bắt nó đứng ngoài cổng, không cho vào !.
Hà hà…
Tp.HCM, ngày 26.8.2018
Shaolaojia – tổng hợp từ nhiều nguồn.
————
*. Theo thống kê, Chiến tranh Việt Nam là cuộc chiến có số lượng bom được ném nhiều nhất trong lịch sử thế giới. Tổng số bom mà máy bay Mỹ ném xuống Việt Nam là 7,85 triệu tấn, gấp gần 3 lần tổng số bom mà tất cả các nước đã sử dụng trong Chiến tranh thế giới thứ hai và tương đương sức công phá của 250 quả bom nguyên tử mà Mỹ ném xuống Hiroshima. Tính bình quân mỗi người Việt Nam thời đó phải chịu đựng khoảng 250 kg bom ném xuống từ máy bay Mỹ. Đó là chưa kể tới 7,5 triệu tấn đạn dược được Mỹ sử dụng trên mặt đất (gồm lựu đạn, mìn, thuốc nổ, đạn súng pháo các loại) và 45.260 tấn (khoảng 75 triệu lít) chất độc hóa học được Mỹ rải xuống chiến trường VN.
Tản Mác Về Thượng Nghị sĩ John McCain Nước Mỹ (!?)
Tản Mác Về Thượng Nghị sĩ John McCain Nước Mỹ (!?)
Hình Ảnh Mới Nhất
