太极拳释名

                                                         王宗岳

     太极拳，一名长拳， 又名十三势。 长拳者， 如长江大海， 滔滔不绝也。十三势者, 崩' 捋' 挤' 按' 采' 列' 肘' 靠' 进' 退' 顾' 盼' 定也.崩’ 捋' 挤’ 按' 即坎离震兑，四正方也。菜’列'肘’ 靠’ 即乾坤艮巽，四斜角也，此八快卦也。进步’ 退步' 左顾’ 右盼' 中定, 即金，木，水，火，土也，此五行也。一着一势，均不外乎阴阳，故又名太极拳。

               THÁI CỰC QUYỀN THÍCH DANH

                                                                            VƯƠNG TÔNG NHẠC

      Thái cực quyền, nhất danh Trường quyền, hựu danh Thập tam thế. Trường quyền giả, như trường giang đại hải, thao thao bất tuyệt. Thập tam thế giả, băng, loát, tê, án, thái, liệt, trửu, kháo, tiến, thoái, cố, phán, định dã. Băng, loát, tê, án, tức khảm, ly,  chấn, đoài, tứ chính phương dã. Thái, liệt, trửu, kháo, tức càn, khôn, cấn, tốn, tứ tà giác dã, thử bát quái dã. Tiến bộ, thoái bộ, tả cố, hữu phán, trung định,  tức kim, mộc, thủy, hỏa, thổ dã, thử ngũ hành dã. Nhất trước nhất thế, quân bất ngoại hồ âm dương, cố hựu danh  Thái cực quyền.

Dịch nghĩa:

                   GIẢI THÍCH VỀ DANH TỪ THÁI CỰC QUYỀN

                                                            Tác giả: Vương Tông Nhạc

     Thái cực quyền trước gọi là Trường quyền, sau lại có tên là Thập tam thế. Vì sao kêu là Trường quyền? Vì khi diễn luyện (ý là đi quyền) như nước Trường Giang cuộn chảy, thao thao không dứt. Thập tam thế ư? Đấy là băng (ta quen gọi là bằng = hất), loát (ta quen đọc là lý = kéo), tê (tức dồn ép lại), án (tức ngăn chặn lại), thái (nắm, ngắt, túm bắt), liệt (xoay chuyển), trửu (cùi trỏ), kháo (dựa vào), tiến (tiến lên trước), thoái (lui về phía sau), cố (quay sang phía trái), phán (lách qua phía phải), định (trung chính  tại giữa) chẳng phải là mười ba  thế đấy sao? Băng, loát, tê, án, tức là khảm, ly, chấn, đoài là bốn hướng  chính đấy thôi. Thái, liệt, trửu kháo, chẳng phải là càn, khôn, cấn, chấn chẳng phải là bốn góc đó sao? Bốn phương tám hướng không phải vòng bát  quái thì là gì nào? Lại như tiến lên, lại như lui về, lách qua bên trái, né tràn qua phải, thủ giữa ngay ngắn, bạn thử hình dung nó là kim, mộc, là thủy hỏa, thổ tức kêu ngũ hành. Mỗi chiêu mỗi thức, mỗi thủ mỗi công, trở qua lật lại, không ngoài âm dương bởi vậy mới kêu là Thái cực quyền.

Tp. HCM, chiều mùng ba tết, năm Nhâm Thìn.

Người dịch: Shaolaojia